Yng nghynhadledd EduWiki (prosiectau addysgol Wikipedia) a gynhaliwyd yng Nghaerdydd mis Tachwedd, dyma un o’r mynychwyr yn trydar:
Martin Poulter: cysyniad o ddysgwyr fel cynhyrchwyr, dysgu mwy trwy sgwennu y llyfr na darllen y llyfr yn unig (unrhyw bwnc) #WiciAddysg
— Carl Morris ☺☻ (@carlmorris) November 1, 2013
Dyma Rhodri ap Dyfrig wedyn yn sgwennu’r canlynol mewn cofnod ar ei flog am ddysgu ieithoedd:
Fyddai hi ddim yn wych, petasai pob person sy’n dysgu Cymraeg trwy efallai Cymraeg i Oedolion, ac sydd wedi cyrraedd safon lle gallant wneud cyfieithu syml, yn cyfrannu tuag at gyfieithu tudalennau Wikipedia i’r Gymraeg? Mwy o erthyglau Wikipedia Cymraeg = mwy o adnoddau dysgu = mwy o flaenoriaeth i’r Gymraeg gan gwmniau fel Google ac ati = gwell sefyllfa i’r Gymraeg yn ehangach.
Mae hyn yn rhywbeth dwi wedi bod yn ei ystyried ers tipyn hefyd, felly yn ystod y gwyliau Nadolig, dyma osod gwaith cartref i ddysgwyr fy nosbarth Cymraeg i Oedolion, sef creu/cyfieithu erthygl fer ar gyfer y Wicipedia Cymraeg. Roedd hyn yn dasg go heriol i ddosbarth lefel Canolradd, ond ro’n i’n hyderus o’u gallu.
Sut aethpwyd ati?
Soniais am y dasg rhai wythnosau cyn y Nadolig fel bod ganddynt ddigon o rybudd. Yn gyntaf gofynnais iddynt edrych ar y Wicipedia Cymraeg – doedd pob un ddim yn ymwybodol o’i fodolaeth, heb sôn am y ffaith bod dros 50,000 o erthyglau yno – a gweld lle oedd yna fylchau. Awgrymais mai erthygl am berson neu le fyddai orau gan y byddai modd defnyddio patrymau roeddynt eisoes wedi’u dysgu fel y gorffennol cryno. Cynigais eu bod yn sgwennu am eu hoff awdur, rhywun ym myd y campau, neu actor.
Y broses
Er y baswn i’n hoffi gweld pob un o’m dysgwyr yn mentro a golygu’r Wicipedia eu hunain yn y dyfodol, wedi cofrestru i ddysgu Cymraeg oeddynt, nid dysgu sut i olygu gwyddoniadur ar-lein, felly dwedais wrthynt am e-bostio eu herthyglau ataf ac yna byddwn i’n eu gosod ar y Wicipedia.
Yn y wers olaf cyn y toriad dros gyfnod y Nadolig dyma fi’n gofyn i bawb a oeddynt wedi penderfynu am beth/pwy oeddynt am sgwennu. Ac eithrio un oedd am sgwennu am bentref, roedd pawb arall am sgwennu am aelodau o’u teulu. “O na!” meddyliais, “Sut ydw i am ddweud wrthynt mewn ffordd neis na fydd erthygl am Ewythr Dic, Modryb Nel a Smot y ci yn dderbyniol ar Wicipedia?” Doedd dim rhaid i mi boeni gan fod gan bawb berthnasau adnabyddus, sef Jonah Jones (cerflunydd), Ron Stitfall (pêl-droediwr rhyngwladol), Pat McIntosh (nofelydd) a Paul Badham (academydd a diwinydd).
Marcio a Chyhoeddi (neu Cyhoeddi a Marcio yn yr achos yma!)
Pan dderbyniais y darnau gwaith gan bob un unigolyn yn eu tro, ro’n i’n eu gosod ar y Wicipedia fel yr oeddynt, heb wneud unrhyw gywiriadau. Byddwn i wedyn yn golygu’r erthygl a chywiro’r iaith. Gan fod modd edrych ar hanes pob erthygl roedd y dysgwyr weld beth newidiais i.
Cliciwch i weld cywiriadau i erthyglau: Jonah Jones – Ron Stitfall – Pat McIntosh – Paul Badham – Ffont-y-gari.
Beth nesaf?
Efallai hoffai tiwtoriaid eraill wneud rhywbeth tebyg, a falle bod mwy uchelgeisiol. Dwi’n bwriadu ysgrifennu ychydig o ganllawiau a syniadau pellach. Os oes gan rywun unrhyw syniadau hoffent eu rhannu neu gwestiwn i’w ofyn, gadewch sylw o dan y cofnod yma. Un syniad ydy cynnal digwyddiad golygu Wicipedia (byddai’n gwneud sesiwn dysgu anffurfiol gwych, yn arbennig mewn lleoliad fel amgueddfa e.e.), ac mae yna wirfoddolwyr brwd ar hyd a lled Cymru (a thu hwnt!) a fyddai’n fwy na bodlon dod draw i’ch cynorthwyo dwi’n siŵr.
Dolenni defnyddiol
- Sut i olygu tudalen Wicipedia
- Tasks for Learners (adran ar y Wicipedia)
(*Er y dylid gwneud pob ymdrech sicrhau bos popeth sy’n cael ei roi ar y Wicipedia yn gywir, yn ieithyddol a ffeithiol, ro’n i wedi sgwennu’r cywiriadau o flaen llaw ac yn eu gosod ar y wici o fewn munud neu ddau.)